Narodziny II Rzeczypospolitej 1918

Dodane w:: Numer 40 (listopad) 2010 |

Józef Piłsudski i Kasztanka

Józef Piłsudski i Kasztanka

W bieżącym roku przypada 92 rocznica narodzin niepodległej Polski. Dlatego z z tej okazji 11 listopada, w dniu Święta Niepodległości naszej Ojczyzny, naród polski wraca pamięcią historyczną do tamtych czasów i składa hołd wybitnym rodakom. Tym, którzy położyli duże zasługi dla odzyskania niepodległości naszego kraju. Tym, którzy dla wolnej Polski pracowali i mieli decydujący wpływ na oblicze odrodzonego państwa polskiego.

Latem 1914 r. w Europie rozpoczęła się wielka wojna, zwana pierwszą wojną światową. Trwała ponad cztery lata, aż do listopada 1918 r. Po jednej stronie znalazły się Niemcy, Austro – Węgry i Włochy. Blok tych państw nazywany był państwami centralnymi. Po drugiej zaś stronie Francja, Rosja i Wielka Brytania. Ten drugi zwany był ententą (serdeczne porozumienie). Stopniowo do tej wojny przystępowały inne państwa.

Po raz pierwszy państwa, które dokonały rozbioru Polski, a więc Rosja, Niemcy i Austria były w stanie wojny po różnych stronach frontu.

Fakt ten obudził w społeczeństwie polskim nadzieje na bliskie odzyskanie niepodległości. Polacy w kraju i za granicą organizowali polskie oddziały wojskowe u boku walczących ze sobą mocarstw, a tym samym przypominali światu imię Polski. Wielką sławę zyskały polskie oddziały zbrojne zorganizowane w kraju w zaborze austriackim pod nazwą Legionów. Walczyły one na froncie wschodnim z Rosją. Twórcą legionów był Józef Piłsudski – wielki polityk i działacz niepodległościowy. Armia polska utworzona została również we Francji i wzięła udział w walkach z Niemcami na froncie zachodnim. Nie tylko obecnością na polach bitwy chcieli Polacy przypomnieć światu imię Polski. Wielkiej sławy pianista i gorący patriota polski Ignacy Paderewski starał się zainteresować sprawą polską polityków wielkich mocarstw, odwoływał się też do sumienia społeczeństw. Starania te częściowo powiodły się, ale sprawa niepodległości Polski daleka jeszcze była od rozwiązania. Ziemie polskie zaboru rosyjskiego od 1915 roku znajdowały się pod okupacją Niemiec i Austrii. Rok 1917 przyniósł ważne dla Polski wydarzenie. Rewolucja w Rosji – obalenie caratu i ustanowienie w listopadzie państwa radzieckiego miały duże znaczenie dla losów Polski.

Rosja rewolucyjna już po obaleniu caratu uznała prawo narodu polskiego do niepodległości, a nowo powołany rząd radziecki unieważnił umowy rozbiorowe.

W końcu października i w listopadzie 1918 roku klęski wojenne i rozruchy wewnętrzne spowodowały upadek cesarzy Austrii i Niemiec. Polacy nie czekając na pomoc z zewnątrz sami przystąpili do rozbrojenia niemieckich i austriackich wojsk okupacyjnych. Na gruzach upadających mocarstw zaborczych zrodziła się realna szansa na utworzenie niepodległego państwa.

7 listopada 1918 r. powstał w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. Na jego czele stanął Ignacy Daszyński. Rząd ten ni zdołał roztoczyć tej władzy na terenie całej Polski. Istniał zaledwie kilka dni. Przełomowym momentem było uwolnienie przez Niemców z więzienia w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego. Przybył on do Warszawy 10 listopada 1918 roku. Wielu rodaków uważało go za człowieka nadającego się do kierowania odradzającym się państwem polskim.

Powszechny entuzjazm mieszkańców Warszawy na wieść o przyjeździe Piłsudskiego spowodował, że już następnego dnia 11 listopada Rada Regencyjna (namiastka najwyższej władzy) przekazała mu naczelne dowództwo wojsk polskich i zadanie utworzenia rządu narodowego, który został powołany 18 listopada 1918 roku jako pierwszy oficjalny rząd niepodległej Polski. Na jego czele stanął socjalista Jędrzej Moraczewski. Rząd ten cztery dni później, 22 listopada, wydał dekret powierzający Piłsudskiemu najwyższą władzę jako Tymczasowemu Naczelnikowi Państwa.

W tej sytuacji politycznej pojawiły się pierwsze problemy narodowe do rozwiązania. Trzeba było ustalić granice, zdecydować o kształcie ustrojowym odradzającego się państwa, scalić trzy terytoria pozaborcze w jeden organizm państwowy, utworzyć jednolitą administrację oraz odbudować kraj wolny od zniszczeń wojennych. Te podstawowe zadania dzięki dużemu wysiłkowi naszych elit i całego społeczeństwa były stopniowo realizowane. Budowano trwałe fundamenty II Rzeczypospolitej, aby można było pomyślnie rozwijać różne dziedziny życia dla dobra narodu. Po stu dwudziestu trzech latach niewoli Polska powróciła na mapę Europy jako niepodległe państwo. Było to wielkie i przełomowe wydarzenie historyczne dla naszego narodu.

I na koniec jeszcze jedna refleksja.

Historia nie jeden raz wydawała nam sprawiedliwą ocenę, że Polacy potrafią być narodem wielkim. W trudnych i nadzwyczajnych momentach naszego bytu państwowego nigdy nie pogodzili się z obcą przemocą. Nie brakowało im patriotyzmu, bohaterstwa i poświęcenia. Wiele razy płacili najwyższą cenę przelewając krew za wolność Ojczyzny i innych narodów. Odnosili wielkie zwycięstwa oaz mieli duże osiągnięcia i sukcesy. Wybili się na niepodległość i budują obecnie wolne i demokratyczne państwo. Aby dziś ten wielki całokształt dorobku narodowego gromadzony zbiorowym wysiłkiem wielu pokoleń rodaków był powodem naszej dumy narodowej i dużej satysfakcji oraz służył zapewnieniu naszej Ojczyźnie godnej pozycji w zjednoczonej Europie na miarę XXI wieku.

  • Marian Wultański – w imieniu członków sekcji emerytowanych nauczycieli w Tłuszczu

Reklama

Dodaj komentarz