Boruc – notowane od 1465 r., od imion złożonych typu Borzysław, Borzymir lub od apelatywu bór; por. też słowiańskie boruta ‘sosna, duch leśny’ i utworzone później od tego skojarzeniowe boruta ‘diabeł’ (utożsamienie wprowadzone w średniowieczu przez Kościół walczący z pogańskimi wierzeniami). Nazwisko rzadko spotykane z gniazdem w d. ziemi liwskiej; nosi je ok. 1230 Polaków, z których co piąty mieszka w pow. węgrowskim; w pow. wołomińskim ok. 75 osób.
Klembowski v. Kłębowski – notowane od 1467 r. od nazwy miejscowej Klembów / Kłębów na zachodnim skraju ziemi nurskiej. Początek rodowi dał Święszek v. Świętosław z Pruszkowa, który w 1417 r. nabył od Mikołaja z Kraszewa część Jasienicy za 40 kop groszy praskich. Rok później ten sam Święszek nabył kolejną część Jasienicy od Dadźboga z Pęcic za 30 kop gr praskich. Niektórzy publicyści błędnie piszą o „udziałach” we wsi, tak jakby chodziło o procentowe udziały we współczesnym przedsiębiorstwie. Tymczasem działy (od: podział, dzielenie) to części wsi, poszczególne majątki czy gospodarstwa. W roku 1430, już za panowania Bolesława IV, Mikołaj i Jan z Umiastowa (pow. błoński) sprzedali część swojej ojcowizny bratu Piotrowi h. Pierzchała. Zapewne wszyscy trzej byli synami Święszka. Rekognicjarz poborowy (spis podatkowy) z 1563 r. wymienia ówczesnego właściciela tej miejscowości Stanisława Kłębowskiego v. Kłembowskiego herbu Pierzchała z Jasienicy, Międzylesia i Kłembowa. Jak podaje Adolf Pawiński, w tym czasie ten możny ród władał także miejscowościami Szczepanek, Międzyleś, Miąse, Łysobyki i Jaźwie. Kłembowscy władali większością tych dóbr aż do schyłku I Rzeczypospolitej i piastowali liczne godności i urzędy. Stanisław z Międzylesia Kłembowski był przed 1753 r. stolnikiem inflanckim, a jego syn Karol, miecznik warszawski, bodaj ostatnim męskim przedstawicielem rodu, którego tutejsza gałąź (męska) wymarła około roku 1802. Obecnie w Polsce mieszka około 70 osób noszących nazwisko Klembowski i około 200 Kłębowskich, ale ani jedna osoba w naszym powiecie dziś już nie nosi tych nazwisk.
Herb Pierzchała w dwóch wersjach podanych przez Bartosza Paprockiego w „Herbach rycerstwa polskiego” z 1584 r.
Herbem ich Pierzchała (Kolumna, Roch – do którego nawiązano we współczesnych herbie gm. Klembów): W polu czerwonym wieża szachowa srebrna. Klejnot samo godło. Później, prawdopodobnie skutkiem niedbałości wydawców herbarzy, w klejnocie zaczęto przedstawiać pięć piór strusich. Znane są również odmiany przedstawiające zamiast wieży szachowej – kolumnę srebrną z koroną (znane pod nazwą Kolumna).
Piętka – notowane od 1397 r., pierwotnie jako przezwisko, przydomek, od ‘piętka’ – zdrobniale od ‘pięta’ lub tylna część kosy wchodząca między pierścień a kosisko. Nazwisko średnio rozpowszechnione, nosi je obecnie niespełna 6 000 Polaków z wyraźnym gniazdem na wschód od Warszawy, w pow. wołomińskim ok. 150 osób. Od nazwiska powstała nazwa osady, obecnie przysiółka Piętczyzna wchodzącego w skład sołectwa Białki.
Sobczak – notowane od 1566 r., odojcowskie, utworzone od słowiańskich imion złożonych typu Sobiesław, Sobiemir, Sobiemysł, Sobierad lub też Sobiestian = Sebastian (podobnie jak Sobczyk, Sobisiak, Sobkiewicz czy Sobieski) bądź też od zaimka zwrotnego sobie; istnieje też teoria wywodząca nazwisko od nazw wsi typu Sobień, Sobczyk (Wielkopolska), Sobienie (na Mazowszu okolica szlachecka Sobienie: Sobienie Biskupie; Sobienie Kiełczewskie Drugie; Sobienie Kiełczewskie Pierwsze; Sobienie Szlacheckie i Sobienie-Jeziory – obecnie w gm. Sobienie-Jeziory w pow. otwockim).
Nazwisko szeroko rozpowszechnione w całym kraju, 77. na liście najpopularniejszych w Polsce (przy szacunkowej liczbie 400 000 wszystkich nazwisk). Największe skupiska Sobczaków znajdziemy w Wielkopolsce (51%; w historycznych województwach: sieradzkim, kaliskim i łęczyckim) oraz na pograniczu dawnej ziemi warszawskiej i ziemi nurskiej, czyli dzisiejszym Mazowszu Wschodnim – w powiecie wołomińskim (ponad 400 osób).
Zyskowski – notowane od 1689 r., od zyskać ‘osiągnąć korzyść’, zysk ‘dochód, korzyść, pożytek’; bądź też od zys ‘orzeł przedni’ lub od niemieckiej nazwy osobowej Sis, ta od Siso z Sigismunt. Nazwisko rzadko spotykane, jego rozmieszczenie jasno wskazuje, że historycznie były dwa gniazda rodowe: większe w d. ziemi wiskiej w okolicach Grajewa (1/4 Zyskowskich mieszka obecnie w pow. grajewskim, piskim, ełckim, augustowski, monieckim i kolneńskim) i gniazdo mniejsze – w Krakowskiem w okolicach Częstochowy. Nosi je ok. 1900 Polaków; w powiecie wołomińskim do 20 osób.
Robert Szydlik
www.szydlik.com
Komentarze do artykułów: