Po upadku Rządu Narodowego czerwonych, 17 października 1863 r. ostatnim dyktatorem powstania styczniowego został Romuald Traugutt. Traugutt podjął się próby reorganizacji sił powstańczych i przekształcenia słabo uzbrojonych i luźno zorganizowanych oddziałów partyzanckich w regularną armię.
Niestety, udało mi się to tylko częściowo. 27 grudnia 1863 r. wydał dekret powołujący delegatów terenowych w celu uwłaszczenia chłopów, aby pozyskać szersze rzesze włościan do wstępowania w powstańcze szeregi. Były to jednak działania spóźnione i nie mogły już przynieść zadowalających rezultatów. Nie mniej posunięcie Traugutta doprowadziło do uwłaszczenia chłopów w Królestwie, bo 2 marca car Aleksander II wydał dekret o uwłaszczeniu, by wytrącić powstańcom z ręki argument, że tylko ich zwycięstwo da chłopom wolność. Ostatni dyktator powstania i wyzwoliciel mas chłopskich został w latach 80. XX wieku uwieczniony na 20-złotowym banknocie…
W grudniu 1863 r. w naszych okolicach rozegrała się tylko jedna potyczka, której opis Stanisława Zielińskiego (1913) przytaczamy niżej. Autor nie miał pewności, o jaką dokładnie miejscowość chodzi (Trojanka? Trzcianka?), ale potyczka ta została stoczona pod Trzcianką ok. 10 km na północny wschód od Wyszkowa.
Oprac. Robert Szydlik
Komentarze do artykułów: